แปลงร่างเป็นหมอ ตรวจโรคข้าว ด้วยตัวเองง่ายๆ ผ่าน “ไลน์บอทโรคข้าว”

ต้นข้าวในนาเป็นโรคก็ไม่ต้องสุ่มเดา เพราะปัจจุบันมีตัวช่วยที่เข้ามา ตรวจโรคข้าว ได้อย่างแม่นยำมากขึ้น “ไลน์บอทโรคข้าว” เป็นเทคโนโลยีที่สามารถระบุ โรคข้าว ได้พร้อมทั้งแนะนำวิธีการจัดการ เพียงแค่เกษตรกรถ่ายรูปโรคข้าวที่พบในแปลง และส่งรูปไปยังในแอปพลิเคชันไลน์ Ai ก็จะตอบกลับพร้อมคำแนะนำทันที

ไลน์บอท ตรวจโรคข้าว เกิดจากการร่วมมือกันระหว่าง ผศ.ดร.สุจินต์ ภัทรภูวดล ภาควิชาโรคพืช คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กับ คุณวศิน สินธุภิญโญ นักวิจัยกลุ่มวิจัยปัญญาประดิษฐ์ (AINRG) ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) สวทช. ผู้พัฒนาไลน์บอทโรคข้าว

คุณวศินเล่าว่า “โครงการนี้เริ่มต้นเมื่อ 3 ปีที่แล้ว โดยมีโจทย์ว่าอยากจะช่วยเกษตรกรผู้ปลูกข้าว เพียงแค่ถ่ายรูปแล้วเกษตรกรต้องรู้ว่าข้าวเป็นโรคอะไร เราเริ่มต้นจาก 4 โรคข้าวที่พบเจอได้บ่อยก่อนและใช้เทคนิค Deep Learning ซึ่งต้องใช้รูปตัวอย่างโรคข้าวมาสอนให้ Ai จำได้และแยกแยะโรคข้าวได้”

“หลังจากนั้นก็ปล่อยให้ทดลองใช้พบว่า เกษตรกรสามารถใช้ได้เพราะไม่ยุ่งยาก จนกระทั่งผ่านมาแล้ว 3 ปี ปัจจุบันสามารถวิเคราะห์โรคข้าวได้มากถึง 10 โรค ซึ่งการที่มีไลน์บอทโรคข้าวจะช่วยให้เกษตรกรจัดการโรคพืชได้อย่างรวดเร็วและแม่นยำมากขึ้น”ด้วยความแม่นยำในการวินิจฉัยโรคจาก Ai และใช้งานง่ายผ่านแอปพลิเคชันไลน์ ทำให้มีเกษตรกรใช้บริการไลน์บอทโรคข้าวมากกว่า 3,500 รายเลยทีเดียว

คุณวศินเล่าวว่า “ที่ผ่านมาได้ทดลองทำเป็นแอปพลิเคชันแต่รู้สึกว่าไปยากกับเกษตรกร เพราะเขาต้องไปติดตั้งแอปฯ แล้วก็ต้องแจ้งเตือนให้เขาอัปเดตแอปฯ ด้วยในกรณีที่มีการฟังก์ชันต่างๆ เพิ่มเติมเข้าไป แต่พอเป็นไลน์บอทเกษตรกรก็สามารถใช้ง่ายได้ง่ายขึ้นเพราะคุ้นเคยอยู่แล้ว และเวลาอัปเดตเราก็แค่แก้ไขในเซิร์ฟเวอร์ของเราให้เรียบร้อย โดยที่เกษตรกรไม่ต้องทำอะไรเลย”

สแกนคิวอาร์โค้ด (ด้านซ้าย) เพื่อใช้งานไลน์บอทโรคข้าว โดยจะเป็น Line Official บอทโรคข้าว เมื่อส่งรูปโรคข้าวที่เป็นโรคเข้าไปในแชตบอทโรคข้าว ทาง Ai ก็จะตอบกลับโดยทันที แต่หากรูปที่ถ่ายไม่สามารถวิเคราะห์ได้ทางไลน์บอทก็จะแจ้งกลับมาว่าไม่สามารถวินิจฉัยโรคข้าวได้

ในกรณีที่ไม่สามารถวิเคราะห์ได้ให้สแกนคิวอาร์โค้ด ไลน์กลุ่มสำหรับปรึกษาการใช้งาน (ด้านขวา) เพื่อส่งรูปไปในกลุ่มบอทโรคข้าวชาวนาไทย ซึ่งภายในกลุ่มจะมีเจ้าหน้าที่ศูนย์ข้าวในการให้คำปรึกษา รวมถึงสามารถสอบถามการใช้งานไลน์บอทโรคข้าวเพิ่มเติมอยู่ด้วย

วิธีการใช้งาน ไลน์บอทโรคข้าว

1. ถ่ายรูปใบข้าวที่มีโรค โดยถ่ายให้เห็นโรคข้าวให้ชัดเจน ไม่ควรถ่ายในมุมกว้าง เพราะแชตบอทจะไม่สามารถวินิจฉัยได้
2. เพิ่มเพื่อน บอทโรคข้าว จากคิวอาร์โค้ด จากนั้นก็ให้กดปุ่ม “แชต” เพื่อส่งรูปโรคข้าว
3. ส่งรูปข้าวที่มีโรคเข้าไปในแชต เหมือนคุยปกติผ่านแอปพลิเคชันไลน์
4. ไลน์บอทตอบกลับพร้อมวินิจฉัยโรคข้าวที่พบเจอ พร้อมกับคำแนะนำ โดยสามารถกดเข้าไปในลิงก์เพื่อศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมต่อได้

นอกจากข้าวแล้วคุณวศินก็ได้ริเริ่มนำกระบวนการที่ผ่านมาไปประยุกต์กับพืชชนิดอื่นอย่างมันสำปะหลังและสตอรว์เบอร์รีด้วยเช่นกัน

“การที่จะขยายไปพืชอื่นได้ต้องมีฐานข้อมูลรูปที่เป็นโรค ส่งมาให้ทาง Ai ได้เรียนรู้ก่อน เพราะฉะนั้นเราต้องมีเครือข่ายในการเก็บข้อมูล ตอนนี้เราขยับมาทำมันสำปะหลังกับอาจารย์สุจินต์ร่วมกับศูนย์วิจัยพืชไร่จังหวัดระยอง และสตรอว์เบอร์รีร่วมกับมูลนิธิโครงการหลวงเชียงใหม่ ขึ้นอยู่กับว่าใครสนใจก็สามารถมาจับคู่กับเราได้ เพราะว่าเราก็เก่งเรื่องคอมพิวเตอร์แต่ไม่ได้เชี่ยวชาญเรื่องโรคพืช ถ้ามีใครเชี่ยวชาญด้านโรคพืชและสามารถเก็บรูปได้ก็สามารถทำงานร่วมกันได้” คุณวศินกล่าวทิ้งท้าย

ภาพโรคข้าว : ผศ.ดร.สุจินต์ ภัทรภูวดล

รู้จักพันธุ์ข้าว พื้นที่ปลูก และประโยชน์ที่ซ่อนอยู่

รู้ลึกเรื่อง ข้าวสรรพสี (Rainbow Rice) ปลูกเพื่อกินใบ ใช้ประดับสวน