ปกป้อง อุปกรณ์ไฟฟ้า และอิเล็กทรอนิกส์ (แสนรัก) ให้ปลอดภัยจากฟ้าผ่า

ทุกวันนี้เราใช้ อุปกรณ์ไฟฟ้า และเครื่องมือไฮเทคมากมายภายในบ้านแทบจะตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็นทีวี ชุดเครื่องเสียง คอมพิวเตอร์ หรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ ซึ่งอุปกรณ์เหล่านี้มีราคาค่อนข้างสูงแต่มีความอ่อนไหวในเรื่องของระบบไฟฟ้ามากด้วยเช่นกัน

บางครั้งการเกิดไฟตกหรือไฟเกินขึ้นมาก็นำมาซึ่งความเสียหายให้กับอุปกรณ์ดังกล่าวได้เช่นกัน และอีกปรากฎการณ์ธรรมชาติโดยเฉพาะหน้าฝนที่ฟ้าคะนองและฟ้าผ่าก็อาจทำให้เกิดไฟกระชาก (Surge) ภัยร้ายที่แฝงเข้ามาในระบบไฟฟ้าโดยเราไม่อาจรู้ล่วงหน้าได้ ซึ่งอาจทำให้ทรัพย์สินอันมีค่าของเราต้องเสียหายหรือเสื่อมอายุก่อนเวลาอันควร

ไฟกระชากคือ?

ไฟกระชากคือ สภาวะการเกิดแรงดันไฟฟ้าเพิ่มสูงขึ้นแบบฉับพลันในระบบไฟฟ้า ทำให้อุปกรณ์ไฟฟ้าที่ใช้งานและต่อกับระบบไฟฟ้าขณะนั้นได้รับความเสียหาย ทั้งนี้ไฟกระชากเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ อาทิ เกิดการลัดวงจรของระบบส่งกำลังไฟฟ้า หรือการเปิด-ปิดเครื่องใช้ไฟฟ้าขนาดใหญ่ รวมถึงเกิดจากปรากฏการณ์ตามธรรมชาติอย่างฟ้าผ่า ที่แม้จะเกิดขึ้นเพียงระยะเวลาสั้นๆ แต่สามารถสร้างความเสียหายให้กับอุปกรณ์ไฟฟ้าได้อย่างมากมาย

เราจะป้องกันไฟกระชากได้อย่างไร?

การเกิดไฟกระชากนั้นเป็นปัญหาทางไฟฟ้าที่เราไม่สามารถรู้ล่วงหน้าได้ จึงมีโอกาสทำให้อุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ ชำรุดเสียหาย ถ้าเป็นอุปกรณ์คอมพิวเตอร์ หรือกล้องวงจรปิด อาจทำให้เราสูญเสียข้อมูลที่สำคัญไปได้เลย ดังนั้นเพื่อปกป้องอุปกรณ์ไฟฟ้าต่างๆ ในบ้านไม่ให้เสียหายก่อนเวลาอันควร เราสามารถติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก (Surge Protection Device) บริเวณตู้ไฟหรือตู้คอนคอนซูมเมอร์ยูนิต เพื่อช่วยลดแรงดันและกระแสไฟฟ้าที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างฉับพลัน โดยการสร้างแนวที่มีความต้านทานต่ำเพื่อเหนี่ยวนำแรงดันไฟฟ้าที่สูงขึ้นชั่วขณะนั้นให้ไหลผ่านตัวอุปกรณ์แล้วลงสู่สายดินแทน เป็นการป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นกับอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าต่างๆ นั่นเอง

โดยอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก แบ่งออกเป็น 3 ชนิดหลักๆ ได้แก่

• Type 1 ป้องกันไฟกระชากที่เกิดจากฟ้าผ่า (Lightning Arrester) โดยติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากที่หน่วยจ่ายพลังงานไฟฟ้าขาเข้าอาคาร
• Type 2 ป้องกันไฟกระชากที่เกิดจากระบบส่งกำลัง (Surge arrester) โดยติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากที่ตู้ไฟหรือตู้คอนซูเมอร์ยูนิต นิยมใช้สำหรับบ้านพักอาศัย
• Type 3 ป้องกันไฟกระชากที่เกิดจากแรงดันไฟฟ้าเกิน (Device protection) โดยติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากใกล้กับชิ้นส่วนของอุปกรณ์ไฟฟ้าที่มีความไวต่อคุณภาพไฟฟ้าที่ต้องการป้องกัน มักใช้สำหรับโรงงานอุตสาหกรรม

Surge Arrester เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการป้องกันแรงดันไฟฟ้าเกินชั่วขณะ (ไฟกระชาก) สำหรับระบบไฟฟ้าแรงดันต่ำ

เหมาะสำหรับที่อยู่อาศัยและการใช้งานทั่วไป มีระบบ Thermal isolating arrester disconnector ทำให้มีระดับการป้องกันไฟกระชากได้สูงถึง 1.5 kV ติดตั้งบนรางมาตรฐาน (Din rail) พร้อมด้วยระบบติดตั้งกันลื่น (anti-slip terminals) สามารถติดตั้งร่วมกับเบรกเกอร์ และอุปกรณ์ป้องกันไฟรั่วไฟดูด

การเลือกใช้อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากประเภทใดนั้นอาจคำนึงถึงสภาวะแวดล้อมของอาคารหรือบ้านที่เราต้องการติดตั้งเป็นสำคัญ เช่น บ้านพักอาศัยทั่วไปที่อยู่ในบริเวณที่มีอาคารสูงโดยรอบและไม่มีส่วนของสายไฟที่เดินลอยบนที่สูง อาจพิจารณาติดตั้งแบบ Type 2 เท่านั้น หรืออาจปรึกษาช่างไฟผู้ชำนาญการได้หากไม่แน่ใจ                                  

อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากสำหรับบ้านพักอาศัย ติดตั้งที่ไหน?

การติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากที่บริเวณตู้ไฟหรือตู้คอนคอนซูมเมอร์ยูนิต เป็นการป้องกันความเสียหายที่เกิดจากความผิดปกติของพลังงานไฟฟ้าตั้งแต่ต้นทาง เพราะการติดตั้งอุปกรณ์ดังกล่าว ณ จุดนี้ จะช่วยป้องกันปรากฏการณ์ตามธรรมชาติ กรณีเกิดฟ้าผ่าเข้ามาภายในบ้านผ่านทางสายไฟฟ้า ทั้งนี้การเลือกใช้อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากที่ได้มาตรฐานและมีประสิทธิภาพ จะช่วยสร้างความมั่นใจได้เป็นอย่างดี

Arrester combinations (อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก แบบผสม type1/2) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการป้องกันแรงดันไฟฟ้าเกิน ที่เกิดจากจากปรากฎการณ์ฟ้าผ่าและไฟกระชาก ซึ่งจะช่วยให้กระแสไฟฟ้าเปลี่ยนทิศทางโดยวิ่งเข้าสู่ตัวอุปกรณ์และลงสู่สายดิน แทนที่จะวิ่งเข้าไปทำลายอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าต่างๆ เหมาะสำหรับอาคารพาณิชย์หรือบ้านพักอาศัย ที่ต้องการความปลอดภัยเพิ่มเติม ตัวอุปกรณ์มีขนาดเล็กกระทัดรัด โดยมีค่ากระแสไฟสูงสุดที่ทนได้เท่ากับ โดยค่ากระแสไฟสูงสุดที่ทนได้เท่ากับ 12.5/35 kA (10-350μs)

อย่างไรก็ดีอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากจะทำงานได้เต็มประสิทธิภาพเพียงใดนั้น ก็มีปัจจัยอื่นเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย เช่น การต่อสายดินให้เป็นไปตามมาตรฐานหรือข้อกำหนดของการไฟฟ้า ระยะการติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากภายในตู้ไฟฟ้าตามคู่มือการติดตั้ง ทั้งนี้ควรหมั่นตรวจสอบอุปกรณ์ป้องกันไฟกระชากว่ายังอยู่ในสภาพพร้อมใช้งานหรือไม่ เป็นต้น

Arrester combinations (อุปกรณ์ป้องกันไฟกระชาก แบบติดตั้งร่วมทั้ง 2 ชนิด Type 1+Type 2) อุปกรณ์ป้องกันชนิดนี้จะรวมการป้องกันแรงดันไฟฟ้าเกินจากฟ้าผ่าและไฟกระชากอีกรุ่นหนึ่ง เหมาะสำหรับอาคารอุตสาหกรรม สำนักงาน และที่อยู่อาศัยทั่วไป และในพื่นที่ทีมีความเสี่ยงในการเกิดฟ้าผ่าสูง โดยมีค่ากระแสไฟสูงสุดที่ทนได้เท่ากับ 75/100 kA (10-350μs)

สนใจสอบถามข้อมูลผลิตภัณฑ์เพิ่มเติมได้ที่บริษัทซีเมนส์ จำกัด โทร. 0-2715-5578